Çocuklar, hayatlarının ilk yıllarında hızlı bir şekilde dil öğrenirler. Dil becerisi dönem özelliği olarak en yüksek seviyededir. Çünkü dil, çocuğun dünya ile iletişim kurmasını ve anlamasını sağlar. İhtiyaçlarını önce seslerle sonra kelimelerle dile getirmeyi öğrenir. Bu süreci etkileyen yaş, ortam gibi birçok faktör vardır. Bu sebeple öncelikle dil gelişimi nedir, onunla başlayalım.
Dil Gelişimi Nedir?
Dil gelişimi, insanların kelime, cümle ve dil kullanma becerilerinin nasıl geliştiğini anlatan bir kavramdır. Çocuklar, doğdukları andan itibaren dil becerilerini geliştirmeye başlarlar ve bu süreç yaşam boyu devam eder. Dil gelişim dönemleri bebeklik, çocukluk ve ergenlik dönemlerini içermektedir. Her dönemde, çocuğun dil becerileri farklı şekillerde gelişir. Yaşa göre gelişim evreleri şu şekildedir:
0-2 Yaş Arası: Bebeklik Dönemi
Bu dönemde bebekler sadece anne veya baba gibi yakın kişilerin seslerini duyar ve imitasyon yapmaya başlar. Sesleri ve kelimelere maruz kalmaya başlar ve bu dönemde dil gelişiminin temelini atar. Başta anlamsız olan bu sesler zamanla kelimelere oradan da cümlelere dönüşür. Dil becerisinin becerisi için önemli kabul edilen bir dönemdir.
2-6 Yaş Arası: Çocukluk Dönemi
Bu dönemde çocuklar kelime hazinesini ve cümle yapılarını geliştirmeye başlar. Çocuklar, çevrelerinde bulunan insanlarla ve nesnelerle etkileşimde bulunarak dil becerisini geliştirirler. Bu dönemde çocukların konuşma becerileri ve dil kullanımı hızla gelişir. Sorular sorarak ve aldıkları cevapları analiz ederek yalnızca dil değil beyin gelişimlerini de artırırlar.
6-12 Yaş Arası: İlkokul Dönemi
Bu dönemde çocuklar okul hayatına başlarlar ve dille ilgili daha kompleks konulara maruz kalır. Çocuklar, okul derslerinde ve arkadaşlarıyla iletişimde bulunarak dil becerilerini daha da geliştirir. Bu dönemde dilin grameri, yapısı ve kelime hazinesi daha da zenginleşir. Okuma, yazma, dinleme ve konuşma becerilerinde eş zamanlı ilerleme görülür.
12 Yaş ve Üzeri: Erişkinlik Dönemi
Bu dönemde insanlar dil becerilerini tamamlar ve daha da geliştirme imkanı bulurlar. En sosyal oldukları dönem olduğu için kendilerini başkalarıyla kıyaslayarak ya da eğitim kanallarını kullanarak yeni şeyler öğrenebilirler. İnsanlar, okul hayatını tamamladıktan sonra dil becerilerini iş hayatında, sosyal hayatında veya eğitim alma imkanı bulabildikleri diğer alanlarda daha da geliştirirler.
Dil Becerisi İçin Kritik Dönem Nedir?
Yukarıdaki zamanlar, dil gelişiminin en önemli dönemleridir ve insanların dil öğrenme kapasitesinin en yüksek olduğu dönemlerdir. Ancak spesifik bir zaman aralığı istenirse 0-3 yaş denilebilir. Çünkü bu dönem içerisinde çocuk yeterince sesli uyarana maruz kalmazsa hayatının kalanında konuşamaz ya da konuşulanları anlayamaz. Bu konuyla ilgili yapılmış olan deneyler için tıklayınız.
Çocuğun Dil Becerisini Geliştirmek İçin 5 Basit Adım
1.Çocuğunuzla Sohbet Edin
Çocuğunuzla her gün fırsat buldukça sohbet etmek çocuğun dil becerisini geliştirmek adına önemlidir. Sizi anlamasa bile zamanla taklit etmeye çalışacaktır. Bu konuşma esnasında mümkün olduğunca ses tonunuzu ayarlamaya, kelime seçimlerinize ve bir yetişkinle konuşuyormuş gibi davranmaya özen göstermelisiniz.
2.Çocuğunuzla Oyun Oynayın
Oyun oynamak, çocuğun dil becerilerini artırmasına yardımcı olacaktır. Özellikle rol yapma oyunları, çocuğun dil becerilerini geliştirmesine bir hayli etkilidir. Başta belki anlamsız sesler çıkaracak ya da monolog içerisine girecek ama zamanla kendini ifade etmeye başlayacaktır.
3. Ona Kitap Okuyun
Gece yatmadan önce ona okuyacağınız birkaç sayfa kitap hem çocuğunuzun daha rahat uyumasını sağlayacaktır hem de dil becerisine katkı sağlayacaktır. Hayal gücünün ve kelime haznesinin gelişmesi konusunda da etkilidir. Okuma alışkanlığı kazandırmaya yardımcı olması da bir diğer güzel tarafı.
4. Çocuğunuzla Beraber Şarkı Söyleyin
Onunla beraber şarkılar söylemek hem kelime hazinesini geliştirecek hem de müzik kulağını iyileştirecektir. Çocuğunuz belli bir yaşın üstündeyse beraber haftanın şarkısı seçerek sözlerini bir haftada söylemeye çalışmak gibi bir etkinlik de düzenleyebilirsiniz. Aynı zamanda kendine olan güvenini de dolaylı yoldan pozitif etkileyecektir.
5. Beraber Tekerleme Söyleyin
İnternette de bol bol bulabileceğiniz tekerleme örneklerinden çocuğunuz yaşına uygun olanlarını bulup deneyebilirsiniz. Dil becerisi aynı zamanda organ olan dilin gelişimine de bağlıdır. Hem eğlenceli bir etkinliktir hem de kas gelişimi için oldukça faydalıdır.
Dil gelişimi, her bireyin hayatını devam ettirmesinde önemli rol oynar. Dünyayı anlamaya çalıştığımız evreden hayatın sonuna kadar her daim dil ile düşünürüz. Doğru dil kullanımı, doğru düşünceyi de beraberinde getirir. Dil beceresinin yalnızca konuşma olmadığını okuma, yazma ve dinlemeyle bir bütün olduğunu unutmadan bu süreci ilerletmekte fayda vardır.
Diğer blog yazılarımız için tıklayınız.